تاثیر و عوامل نایکنواختی نخ بر پارچه

نايكنواختي نخ تاثیرات منفی را در پروسه های بعدی از جمله بافت پارچه بوجود می آورد این نایکنواختی ها را ميتوان به دو دسته كلي تقسيم نمود:

3-1-3-1- عيوب متناوب

عيوبي كه به طور متناوب رخ مي دهند، مانند نقاط نازك و ضخيم و نپ هاي تكرار شده.

در فرآيند توليد نخ، كشش غلطكي كه الياف را به صورت دسته اي حركت مي دهد، باعث به وجود آمدن برخي از عيوب فوق مي گردد. طول م توزيع طول، ظرافت و شكل بيروني الياف به ترتيب از جمله عوامل بسيار موثر بر شكل گيري نقاط كلفت و نازك نخ مي باشد

3-1-3-2- عيوب نامتناوب

عيوب نادري چون اسلاب ها، پرزهاي تاب دار، پرزهاي شل و چسبنده به نخ، پيوندهاي ناجور و سخت در نخ و قطعه هاي نازك بلند نخ، اين دسته از عيوب را تشكيل مي دهند.

فراواني اين عيوب در صنعت مي تواند از طريق تعداد گرده زدن مرحله بوبين پيچي تخمين زده شود. عيوب فوق مي توانند به زيرگروه هاي زير تقسيم شوند.

– عيوب ضخيم كوتاه

– عيوب ضخيم بلند

– عيوب نازك بلند

3-1-4- تاثيرات نايكنواختي

3-1-4-1- اثرات نايكنواختي بر خواص نخ

هرگاه سهم الياف در استوانه نخ تغيير يابد (كم و يا زياد شود)، بديهي است كه آن بخش از نخ داراي تعداد متفاوتي الياف خواهد شد و درنتيجه كليه خواص آن بخش از نخ متفاوت از ديگر قسمت هاي نخ خواهد بود. از آن جمله:

– چگالي خطي

– استحكام

– ازدياد طول بر اثر نيروي كشش

– مقاومت خمشي

– مقاومت پيچشي

– توزيع تاب

– پرزينگي

– زبري

– انعكاس نور

– تجعدپذيري

درنتيجه نايكنواختي در نخ، نشانگر نايكنواختي در كليه خواص ديگر نخ مي باشد.

3-1-4-2- تاثير نايكنواختي بر عملكرد پروسه تبديل نخ به پارچه

3-1-4-2-1- بوبين پيچي

نخ پارگي در نقاط سست. نتيجه، افزايش گره (و يا پيوند) در نخ، فزوني ضايعات حاصل از اين مرحله، آلودگي فضاي اطراف ماشين بوبين پيچي و كاهش راندمان دستگاه

3-1-4-2-2- چله كشي

براثر پراكنده شدن الياف در فضا (به دليل توزيع نايكنواخت تاب در طول نخ) و نشستن الياف معلق بر اجزاء مختلف دستگاه مخصوصاً قفسه و راهنماها، عيوبي چون پرزدار شدن نخ، سايش و تغيير آرايش سطح بيروني و نهايتاً نخ پارگي بيشتر حاصل مي گردد.

يقيناً با حضور در جلو دستگاه (جايي كه نورد چله در حال پيچش است) و ملاحظه باند نخ هاي در حال عبور نايكنواختي هاي گوناگون نخ در قالب صفحه اي ناهمگن به چشم مي خورد. بديهي است هرچه اين ناهمگني بيشتر به چشم بيايد، داشتن پارچه اي نامطوب تر حتمي است.

نخ پارگي (به دليل نقاط سست در نخ) از جمله عوارض ديگر نايكنواختي است كه هم تعداد گره را در چله افزايش مي دهد و هم كاهش راندمان چله كشي را باعث مي شود. صرف نظر از كاهش راندمان دستگاه چله كشي، افزايش تعداد گره در چله، كاهش راندمان مراحل بعدي تبديل چله به پارچه را نيز همراه دارد. مضافاً كيفيت پارچه حاصل از چله گره دار نيز مطلوب نخواهد بود.

3-1-4-2-3- آهار

اگرچه آهار يكنواختي نخ را موقتاً بهبود مي بخشد، لكن نايكنواختي در ماشين آهار نيز مشكل ساز است. نخ پارگي در مراحل مختلف آهار، (از قفسه تا تشتك آهار، درون تشتك آهار، در بين غلطك فشرنده آهارگير، بين تشتك آهار و ميله هاي مقسم، در مراحل جدا شدن نخ ها از يكديگر مخصوصاً نزديك به اولين ميله مقسم، منطقه بين آخرين ميله مقسم، شانه و غلطك هاي راهنما و بالاخره در منطقه پيچش نخ برروي اسنو بافندگي)، جذب آهار نايكنواخت، ريزش الياف و آهار خشك (در بعضي ميله هاي مقسم) از جمله اين عيوب مي باشد.

3-1-4-2-4- بافندگي

نايكنواختي نخ به شرط آن كه در مرحله مقدمات گرفته و يا خنثي نشده باشد در پروسه بافت مشكل ساز مي شود، از آن جمله، پرزگرفتگي، قفسه، نخ پارگي بر اثر سستي است كه باعث صرف انرژي زياد، كاهش راندمان بافندگي و حصول پارچه اي كم كيفيت است.

چله بسته به تراكم، داراي تعداد زيادي نخ موازي و در تماس با يكديگر مي باشد. كليه نخ هاي تار تحت شرايط يكسان بافت مجبور به تحمل بار سه گانه بافندگي (نيروي كشش، خمش و ضربه هاي ناگهاني) هستند. بديهي است، هر پارگي باعث توقف كل عمليات بافت مي شود و لذا اهميت نايكنواختي در خواصي چون مقاومت در مقابل كشش و تحمل ضربه هاي ناگهاني بسيار حائز اهميت مي باشد.

افزايش يكنواختي در نخ باعث آلودگي كمتر هواي سالن هاي توليد، افزايش راندمان و كيفيت بهتر عملكرد دسته هها همراه با صرف انرژي كمتر و درنتيجه قيمت تمام شده پايين تر است.

3-1-4-3- تاثير نايكنواختي بر كيفيت پارچه

– رگه دار بودن پارچه

– پرزدار شدن پارچه و درنتيجه تمايل به پپلينگ

– موجدار شدن پارچه در جهات مختلف

– شيد متفاوت در نقاط مختلف پارچه

– نايكنواختي در كلفتي

– ناهمگني منافذ

– توزيع يكنواخت تجعد

– شكستگي در مسير تجعد نخ

– جمع شدگي نامناسب و ناخواسته

– افزايش چروك پذيري پارچه

– كاهش براقيت و شفافيت رنگ پارچه

– تغيير زاويه 90 درجه تارها و پودها

افزايش يكنواختي در نخ، باعث شفافيت بيشتر، همگني در كليه خواص پارچه و افزايش توان پيش بيني كيفيت منسوج خواهد شد.

3-1-5- عوامل ايجاد كننده نايكنواختي

3-1-5-1- مواد اوليه

الياف و حتي يك ليف در تمام خصوصيات، يكپارچه و يكنواخت نيست. طول، قطر، ضخامت، شكل سطح مقطع و حتي سطح بيروني ليف هيچ كدام ثابت و يكنواخت نيست. دليل اين ناثابتي ها براي الياف طبيعي، فاكتورهاي رشد، (مثل تغذيه، متابوليسم، فصول، آب و هوا) و براي الياف مصنوعي فاكتورهاي توليد، (چون ويسكوزيته پليمر، ابعاد سوراخ هاي اسپينرت، تغييرات سرعت و فشار اكستروژن و تغييرات سرعت كشش و امثالهم) مي باشد. بعضي از اين نايكنواختي ها جزء ‌طبيعت الياف مي باشد مثل نايكنواختي هاي سطحي الياف، تاب در الياف پنبه، برآمدگي هاي روي الياف سلولزي و ناپيوستگي هاي مداوم روي فيلامنت ابريشم نمونه هايي از اين پديده مي باشند. در الياف مصنوعي حضور مواد مات كننده باعث تغيير در شكل دايره اي سطح الياف مي گردد.

به عنوان مثال پشم مستعدترين ليف براي داشتن نايكنواختي مي باشد. اين واقعيت ناشي از نايكنواختي ذاتي و بيشتر در اثر ساختار پوسته ليف است.

نايكنواختي هاي ذاتي مواد اوليه درصد كثيري از نايكنواختي نخ را سبب مي شود.

3-1-5-2- مراحل ريسندگي

تبديل الياف به نخ، يعني تبديل الياف در هم پيچيده شده به يك رشته نازك طولاني كه الياف در آن به صورت دنباله دار نسبتاً موازي قرار گرفته اند. انجام امر فوق مستلزم از لابلاي هم كشيدن الياف و قرار دادن آنها در قطري مشخص به دنبال يكديگر و نهايتاً استحكام بخشي رشته فوق مي باشد.

تمام اعمال و مراحل ريسندگي همراه با يك نوع كشيدگي صورت مي گيرد.

به عبارت ديگر تبديل توده الياف به فرم رشته، مستلزم جداكردن الياف از يكديگر است. چگونگي از هر بازشدن الياف و به فرم رشته درآمدن آنها به ارتباط و همبستگي الياف به يكديگر وابسته است. ارتباط الياف طي مراحل ريسندگي، آنها را به سه دسته تقسيم نموده است:

• گروهي كه محكم به يكديگر چسبيده اند
• دسته اي ديگر كه فقط توسط اصطكاك به هم ديگر مرتبط اند
• گروهي كه با يكديگر از طريق حلقه ها مرتبط مي شوند

بديهي است داشتن اين سه دسته متمايز شده با هم در درون يك رشته و انجام اعمال ريسندگي يكسان و متعادل بر آنها به صورتي كه منجر به داشتن يك رشته دنباله دار يكنواخت گردد، كار غيرممكني است.

همبستگي الياف، بازكردن آنها (از يكديگر) را ضروري مي سازد. نايكنواختي در ميزان همبستگي گروه هاي مختلف الياف، جداسازي آنها را بسيار حساس و مشكل ساخته، آنچنان كه دستيابي به يك نخ يكنواخت ايده آل غيرممكن مي گردد.

توازي الياف در يكنواختي نخ نيز بسيار مهم است. الياف اگر موازي، منظم و يكپارچه، استوانه نخ را تشكيل دهند، نايكنواختي در حداقل ممكن ظاهر مي شود.

به دست آوردن توازي مطلوب و يكنواخت (كه شرط اوليه نخ يكنواخت است)، با الياف متغيرالحال نيز عملي مشكل است. بديهي است براي داشتن توازي يكنو.اخت الياف در نخ، شناخت كامل خواص الياف، پيش بيني رفتار آنها طي انجام هر يك از اعمال ريسندگي و به كارگيري دانسته هاي فوق در انتخاب نوع و مقدار كشش مناسب براي جداسازي و از هم كشيدن آنها از يكديگر شرط اصلي است. ثبات يكنواختي در سهم هوا و الياف درون استوانه نخ، مستلزم توازي يكسان و ثابت الياف در نخ است. رسيدن به چنين ثباتي، شناخت كامل خواص الياف و پيش بيني رفتار آنها طي انجام هر يك از اعمال ريسندگي، لازم است.

تميزي الياف و فعل تميزگري در هر مرحله از توليد، مخصوصاً مراحل ابتدايي مقدمات، عامل ديگري است كه بر كليه اعمال ريسندگي و درنتيجه بر يكنواختي نخ اثر مي گذارد. اهميت تميزي در اهميت كار ماشين كاردينگ نهفته است.

جداسازي الياف از يكديگر و امكان جداشدن ناخالصي ها از آنها، ضرورتي ديگر براي داشتن نخ يكنواخت مي باشد.

مخلوط همگن و سهم هر ليف در جايگاه مناسب مخلوط، آنچنان كه از  توده ناهمگن الياف، يك هوموژن نسبتاً مرغوب حاصل نمايد ازجمله پارامترهاي بسيار موثر بر يكنواختي نخ است.

موفقيت در امر بسيار پيچيده فوق نيز، مستلزم داشتن نظارت و كنترل بسيار دقيق بر تمامي پارامترهاي توليد مي باشد.

تهيه يك هوموژن مرغوب از توده الياف نايكنواخت و متغيرالحال، مستلزم داشتن نظارت و كنترل دقيق بر تمامي پارامترهاي توليد مي باشد.

يقيناً تسلط بر حركات الياف طي مراحل مقدمات ريسندگي و سامان دادن و رديف كردن الياف به فرم استوانه هوموژن و يكنواخت، عملي است بسيار سخت. براي حصول به مهم فوق، انتخاب مواد اوليه مناسب، داشتن اطلاعات جامع در مورد مواد اوليه و واكنش رفتاري آنها در مراحل مختلف ريسندگي و آماده به كار داشتن ماشين آلات ريسندگي ضرورتي است است اجتناب ناپذير.

انتخاب مواد اوليه مناسب و داشتن اطلاعات جامع در باره آنها، دانش چگونگي رفتار الياف در هر مرحله از توليد و آماده به كار داشتن تمامي ماشين آلات پروسه توليد براي داشتن نخ يكنواخت لازم است.

در حالي كه حداكثر تلاش و دقت در امر مقدمات ريسندگي (فتيله سازي) انجام گرفته باشد، كانون نايكنواختي، عدم كنترل حركت الياف (به هر دليل) در ماشين هاي چندلاكني مي باشد.